چگونه مقاومت نهال ها را در برابر سرمازدگی بیشتر کنیم؟
دوشنبه، ۲۲ بهمن ۱۴۰۳
چگونه مقاومت نهال ها را در برابر سرمازدگی بیشتر کنیم؟
باغداران و کشاورزان همیشه با نگرانی از خطر سرمازدگی نهال‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند. تصور کنید، شب هنگام دمای هوا به طور ناگهانی پایین می‌آید و صبح با صحنه‌ای روبه‌رو می‌شوید که تمام تلاش‌ها و زحمات شما برای کاشت نهال‌های جدید، به‌دلیل سرما، به باد رفته است. این تهدید بزرگ در فصول سرد، به ویژه اواخر زمستان و اوایل بهار، می‌تواند نه تنها خسارت مالی زیادی به بار آورد، بلکه بر روند رشد درختان و تولید محصول نیز تاثیر منفی بگذارد. اما نگران نباشید! در این مقاله، شما را با تکنیک‌های کارآمد و عملی برای مقابله با این تهدید طبیعی آشنا خواهیم کرد. تکنیک‌هایی که نه تنها به کاهش خطر سرمازدگی کمک می‌کنند، بلکه باعث حفظ سلامت و تضمین محصول‌دهی درختان شما خواهند شد. برای کشف این روش‌ها، ادامه مطلب را از دست ندهید!
انتخاب نهال‌های مقاوم به سرمازدگی
عنوان نهال‌های مقاوم به سرما، به معنای پرورش نهال‌هایی است که توانایی تحمل دماهای پایین و حتی یخبندان را دارند. این نهال‌ها به ویژه برای مناطق سردسیر مناسب هستند. استفاده از این نوع نهال‌ها، بهبود تولید و امنیت غذایی در شرایط اقلیمی نامساعد را فراهم می‌آورد.
نهال‌های محلی و مقاوم به سرما
انتخاب نهال‌های مناسب برای تمام مناطق، به ویژه مناطق کوهستانی که مدت و شدت سرما زیاد است، از اهمیت بالایی برخوردار است. نهال‌های محلی که به طور طبیعی در یک منطقه رشد کرده‌اند، معمولاً به شرایط آب و هوایی و خاک منطقه عادت کرده‌اند و نسبت به گونه های دیگر، در برابر سرما مقاوم‌تر هستند. به عنوان مثال، برخی از درختان میوه می‌توانند در مقابل سرماهای شدید بهتر دوام بیاورند به طور مثال درخت گردوی سیاه نسبت به بسیاری از گونه‌های دیگر تحمل بیشتری در برابر سرمای شدید دارد، اما همچنان در دماهای بسیار پایین ممکن است دچار آسیب شود. قبل از خرید نهال، حتماً از ویژگی‌های مقاومتی آن آگاه شوید و از فروشندگان معتبر و دارای مجوز از جهاد کشاورزی، مشاوره بگیرید. برای مشاوره مطمئن می‌توانید از مهندسین خبره و با تجربه نهالستان وحید افشار با شماره 04432720943 تماس بگیرید.
نهالستان وحید افشار- زمستان 1402
استفاده از پوشش‌های حفاظتی برای پیشگیری از سرمازدگی نهال ها
استفاده از پوشش‌های حفاظتی برای نهال‌ها به منظور جلوگیری از سرمازدگی، روشی مؤثر در کشاورزی است. این پوشش‌ها می‌توانند شامل نوارهای حرارتی و پلاستیک‌های ضد سرما باشند که نهال‌ها را در برابر دماهای پایین محافظت می‌کنند. با جذب حرارت و ایجاد یک لایه عایق، این پوشش‌ها باعث کاهش آسیب‌های ناشی از یخبندان می‌شوند. بنابراین، استفاده از این روش نه تنها عمر نهال‌ها را افزایش می‌دهد، بلکه تولید محصول را نیز بهبود می‌بخشد.
مالچ پاشی در فصل پاییز
مالچ پاشی یک روش ساده و در عین حال بسیار موثر و کاربردی برای عایق کاری ریشه درختان از سرما و حفظ گرمای خاک است. برای این کار یک لایه مالچ طبیعی و ارگانیک مثل کاه یا کلش را در اطراف پایه درخت پخش کرده و آن را حدود یک متر از تنه درخت گسترش دهید. مالچ‌پاشی می‌تواند دمای خاک را تعدیل کند و از نوسانات دمایی شدید جلوگیری کند، اما در شرایط سرمای شدید ممکن است به تنهایی کافی نباشد. همچنین مالچ باعث حفظ رطوبت خاک شده و برای حفظ سلامت درختان در طول دوره خواب زمستانه بسیار مهم و حیاتی است.
مالچ پاشی
مواد مناسب برای مالچ‌پاشی
نوع مالچ | مزایا | معایب |
کاه و کلش | ارزان، در دسترس، تجزیه‌پذیر | ممکن است باد آن را پراکنده کند |
برگ‌های خشک | تجزیه‌پذیر، بهبود ساختار خاک | ممکن است حشرات در آن پنهان شوند |
خاک‌اره | سبک، حفظ رطوبت | ممکن است نیتروژن خاک را کاهش دهد |
کود دامی پوسیده | غنی از مواد مغذی، بهبود خاک | ممکن است بوی نامطبوع داشته باشد |
سنگ‌ریزه | ماندگاری بالا، جلوگیری از علف‌های هرز | گران، غیرارگانیک |
استفاده از گونی و پلاستیک
یکی از روشهای مؤثر برای حفاظت از نهال‌ها در شب‌های سرد، پوشاندن آنها با گونی یا پلاستیک است. پلاستیک نباید مستقیم با گیاه تماس داشته باشد و استفاده از چوب یا قوس‌های سیمی برای ایجاد فاصله بین پلاستیک و گیاه توصیه می‌شود. همچنین پلاستیک شفاف ممکن است اثر گلخانه‌ای ایجاد کند و دما را بیش از حد افزایش دهد. بهتر است از پلاستیک مات یا سفید استفاده شود. این پوشش پلاستیکی به عنوان یک عایق عمل می‌کند و کمک می‌کند که گرمای ناشی از خاک در شب حفظ شود. علاوه بر این، پوشش‌ها می‌توانند از نفوذ رطوبت و سرما به داخل محل خواب نهال‌ها (ریشه نهال‌ها) جلوگیری کنند. برای عملکرد بهتر، این پوشش‌ها باید به طور محکم و بدون فاصله روی نهال‌ها قرار گیرند، نکته‌ای که در اینجا باید به آن توجه کرد این است که باید چند سوراخ کوچک در چند جای این پوشش ایجاد کرد تا از بخار کردن در زیر پوشش بعد از دریافت گرمای خورشید در روز های آفتابی جلوگیری شود، در غیر این صورت ممکن است در این مدت تنه درخت دچار آسیب شود.
استفاده از گونی‌های مناسب برای پوشش نهال
ایجاد حایل‌های باد
ایجاد حایل‌های باد به منظور جلوگیری از سرمازدگی نهال‌ها، یک استراتژی مؤثر در کشاورزی است. این حایل‌ها می‌توانند، درختان یا پوشش‌های مصنوعی باشند که با ایجاد موانع فیزیکی، جریان باد سرد را کاهش می‌دهند.ایجاد حایل‌های باد می‌تواند به کاهش سرعت و شدت بادهای سرد کمک کند. این حایل‌ها می‌توانند شامل درختان بزرگ، حصارها یا حتی دیوارهای محوطه باشند. قرار دادن این حایل‌ها در سمت بادهای غالب منطقه و با فاصله مناسب از نهال‌ها، می‌تواند فضای محافظتی ایجاد کند و از سرمازدگی درختان مخصوصا نهال‌های جوان جلوگیری کند.
ایجاد حایل باد از کاهش سریع دما در اثر وزش باد جلوگیری می‌کند و به حفظ دمای محیط اطراف نهال کمک می‌کند. این روش به کشاورزان کمک می‌کند تا به‌ویژه در شرایط آب و هوایی نامساعد، سلامت نهال‌ها را حفظ کرده و بهبود محصولات را تسهیل کنند.
آبیاری مناسب برای حفاظت از نهال در مقابل سرما
آبیاری مناسب نهال‌ها نقش مهمی در جلوگیری از سرمازدگی آنها دارد. آب موجود در خاک می‌تواند حرارت را ذخیره کرده و در طول شب‌های سرد، دما را حفظ کند. این امر به ویژه در شب که دما به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد، اهمیت زیادی دارد. با آبیاری منظم و مناسب، رطوبت خاک افزایش یافته و نهال‌ها می‌توانند در برابر تغییرات دما مقاوم‌تر شوند. بنابراین، مدیریت صحیح آب، به عنوان یک عامل کلیدی در حفظ سلامت نهال‌ها و جلوگیری از سرمازدگی آنها عمل می‌کند.
کاشت نهال‌های مناسب
کاشت نهال‌های مناسب یکی از کلیدی‌ترین راهکارها برای جلوگیری از سرمازدگی نهال‌ها است. انتخاب گونه‌های مقاوم به سرما، که توانایی تحمل دماهای پایین را دارند، موجب کاهش خطر آسیب به نهال‌ها در شرایط سرد می‌شود. نهال‌ها باید بر اساس ویژگی‌های محلی، مانند شرایط آب و هوایی و نوع خاک انتخاب شوند. همچنین، کشت نهال‌ها در عمق مناسب و در مکان‌هایی با حفاظت طبیعی، مانند نزدیکی به درختان بزرگتر، می‌تواند به کاهش تأثیر سرما کمک کند. بنابراین، برنامه‌ریزی دقیق در انتخاب و کشت نهال‌ها، موجب افزایش تاب‌آوری و سلامت نهال‌ها در برابر سرما می‌شود.
زمان بندی صحیح کشت نهال ها
زمان کاشت نهال، تأثیر زیادی بر روی مقاومت آنها در برابر سرما دارد. باغداران باید زمان کاشت را با دقت انتخاب کنند و از کشت نهال‌ها در دوره‌ای که احتمال سرمازدگی وجود دارد، خودداری کنند. این زمان‌بندی می‌تواند بسته به نوع گیاه و منطقه‌ی جغرافیایی متفاوت باشد. با توجه به پیش‌بینی‌های جوی، برنامه‌ریزی مناسب برای کاشت می‌تواند احتمال سرمازدگی را به شدت کاهش دهد.
کشت نوئل آبی در نهالستان وحید افشار- زمستان 1400
روشهای نوین حفاظت از نهال‌ها در برابر سرما
سرمای شدید می‌تواند به نهال‌ها آسیب جدی وارد کند، اما با پیشرفت فناوری، روشهای نوینی برای حفاظت از نهال‌ها توسعه یافته است که تأثیر زیادی در کاهش خسارات دارد. در ادامه، به برخی از این روشهای مدرن می‌پردازیم:
استفاده از ژل‌های محافظ گیاهی
ژل‌های محافظ گیاهی ترکیباتی هستند که یک لایه نازک روی سطح گیاه تشکیل داده و باعث کاهش اتلاف حرارت و جلوگیری از یخ‌زدگی سلول‌ها می‌شوند. این ژل‌ها معمولاً حاوی پلیمرهای طبیعی بوده و می‌توانند رطوبت را در سطح گیاه حفظ کنند. برخی از ژل‌های تجاری حتی دارای ترکیبات ضدیخ هستند که نقطه انجماد آب را کاهش می‌دهند.
گرمادهی موضعی با بخاری‌های باغی
بخاری‌های باغی یکی از مؤثرترین راهکارها برای جلوگیری از سرمازدگی نهال‌ها در شب‌های سرد هستند. این بخاری‌ها با انتشار حرارت در سطح باغ، مانع از افت دمای شدید در نزدیکی گیاهان می‌شوند. استفاده از بخاری‌های گازی یا نفتی در کنار حسگرهای دمایی باعث می‌شود که سیستم فقط در مواقع ضروری فعال شود و مصرف سوخت بهینه باشد.
سامانه‌های مه‌پاشی برای جلوگیری از کاهش دما
مه‌پاشی یکی از روشهای نوین برای جلوگیری از یخ‌زدگی نهال‌ها است. در این روش، آب به‌صورت قطرات ریز روی گیاه پاشیده شده و در هنگام یخ‌زدگی، گرمای نهان آزاد می‌شود که باعث حفظ دمای گیاه در محدوده‌ای ایمن می‌شود. این روش در بسیاری از باغات سیب و مرکبات استفاده شده و اثربخشی بالایی دارد.
میزان کاهش دما و خطرات احتمالی برای نهال‌ها
درختان مختلف دارای آستانه تحمل متفاوتی نسبت به دماهای پایین هستند. کاهش دما از حد مشخصی می‌تواند موجب آسیب به بافت‌های گیاه شود. در ادامه، آستانه‌های بحرانی دمایی برای برخی از درختان پرکشت بررسی شده است:
نوع درخت | دمای آستانه‌ی بحرانی |
سیب | 30- تا 25- درجه سانتی‌گراد |
هلو | 23- تا 18- درجه سانتی‌گراد |
گردو | 28- تا 25- درجه سانتی‌گراد |
مرکبات | 5- تا 2- درجه سانتی‌گراد |
بازه دمایی خطرناک برای نهال‌ها
نهال‌های جوان به دلیل نداشتن سیستم ریشه‌ای قوی، حساسیت بیشتری نسبت به سرما دارند. به‌طور کلی، دمای پایین‌تر از 5- درجه سانتی‌گراد برای اکثر نهال‌ها خطرناک است. در این شرایط، سلول‌های گیاه به دلیل تشکیل بلورهای یخ دچار پارگی شده و رشد گیاه متوقف می‌شود.
تاثیر کاهش ناگهانی دما
کاهش ناگهانی دما بیشترین آسیب و تنش دمایی را به نهال‌ها وارد می‌کند. گیاهانی که فرصت تطبیق با کاهش تدریجی دما را ندارند، بیشتر در معرض سرمازدگی قرار می‌گیرند. روش‌هایی مانند استفاده از بادشکن، پوشش‌های عایق و سامانه‌های هشدار دهنده دمایی می‌توانند از این آسیب جلوگیری کنند.
نحوه صحیح کاشت نهال
از جمله عواملی که مقاومت نهال را در برابر سرمازدگی بالا می‌برد، روش کاشت علمی و تجربی نهال است. به این صورت که در مناطق سردخیز بایستی عمق چاله حداقل یک متر باشد و لایه زیرین چاله از کود پوسیده دامی یا ورمی کمپوست استفاده شود و سپس ریشه نهال و پیوندک در جای مناسب خود قرار گیرند و با مخلوط خاک و ورمی کمپوست چاله پر شود یا همچنین برای نهال های تاک، کل نهال انگور از جمله ریشه و ساقه در چاله قرار گیرد و فقط دو جوانه از آن بیرون بماند. جزِیات بیشتر را می توانید با رجوع به مقاله روش علمی کاشت نهال مطالعه کنید.
خزانه نهالستان وحید افشار- زمستان 1402
نتیجه‌گیری
مهم است که باغداران و کشاورزان با استفاده از روشهای مناسب، از سرمازدگی نهال‌ها جلوگیری کنند. انتخاب نهال‌های مقاوم، استفاده از پوشش‌های محافظتی، ایجاد حایل‌های باد و آبیاری مناسب همگی به حفظ سلامتی نهال‌ها در برابر شرایط نامساعد جوی کمک می‌کند. با اجرای این تدابیر، می‌توان اطمینان حاصل کرد که نهال‌ها در برابر سرما مقاوم بوده و بتوانند به رشد خود ادامه دهند.
سوالات متداول
چرا نهال‌ها در معرض سرماخوردگی هستند؟
نهال‌ها به دلیل جوان بودن و حساسیت به تغییرات دما، در برابر سرمازدگی آسیب پذیر هستند. دماهای پایین می‌تواند به بافت‌های نرم و ریشه‌ها آسیب بزنند.
چه نوع نهال‌هایی برای نواحی سرد مناسب هستند؟
نهال‌های مقاوم به سرما مانند: گردو، سیب،آلبالو، گلابی، عناب، زرشک و آلو و نهال‌های سازگار شده با آن اقلیم گزینه‌های مناسبی برای نواحی سرد و در معرض یخبندان هستند.
چه اقداماتی برای آبیاری نهال‌ها در فصل زمستان باید انجام داد؟
آبیاری منظم ومناسب در روزهایی از زمستان، که هوا نسبتا گرم است، می‌تواند به حفظ رطوبت خاک و کاهش خطر سرمازدگی کمک کند.
آیا استفاده از پوشش‌های حفاظتی برای جلوگیری از سرمازدگی درختان موثر است؟
بله پوشش‌های حفاظتی می‌تواند به حفظ دما و جلوگیری از سرمازدگی کمک کنند.
حایل‌های باد چه تاثیری برای جلوگیری از سرمازدگی درختان دارند؟
حایل‌های باد با کاهش سرعت و قدرت باد، جریان سرما را کاهش داده و به حفظ دمای خاک و هوای اطراف نهال‌ها کمک می‌کنند.
آیا فوم گزینه مناسبی برای پوشش نهال است ؟
فوم پلی اتیلن مخصوص نهال گزینه مناسبی است ولی هزینه بالایی نسبت به روشهای دیگر دارد.